Başkan Çimen’in; “Bugüne kadar sağda solda şehrimizde küçücük bir lekemiz bile yok. Davetiye usulü bir kere ihale yaptık. Bunu çoğu belediye yapıyor ama biz bir kere yaptık. Tüm ihalelerimizi e-ihale ile yapıyoruz” şeklinde ifadeler kullandığını kaydeden Merkez İlçe Başkanı Hüseyin Özgün, “Başkanımız bunları söylerken Sayıştay’ın Gümüşhane Belediyesi ile ilgili 2019 yılı raporu tam tersini söylüyor. Polemik oluşmaması adına, sorunu siyaset malzemesi olarak kullanıyor olmaktan imtina ederek raporun 27-28-29-30’uncu sayfalarında yer alan ilgili bölümü olduğu gibi vererek değerlendirmeyi halkımızın takdirine sunuyorum” dedi.
“BULGU 7: Mal ve Hizmet Alımlarında Mevzuat Hükümlerine Uyulmaması
Belediye tarafından yapılan mal ve hizmet alımlarında; 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesindeki temel ilkelere, 22’nci maddede düzenlenen doğrudan teminle ilgili hükümlere ve 62’nci maddede düzenlenen kurallara ve ikincil düzenlemelere uyulmayarak mal ve hizmet alımları kısımlara bölünmüş, bazı doğrudan temin alımlarında piyasa araştırması yapılmamış, parasal limit dâhilinde yapılan mal alımlarında Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü olmadan %10’luk üst limit aşılmıştır.
a) Mal ve hizmet alımlarının kısımlara bölünmesi
4734 sayılı Kanun’un “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde İdareler yapacakları ihalelerde rekabeti, eşit muameleyi ve kaynakların verimli kullanılmasını, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını sağlamakla sorumlu tutulmuştur. Ayrıca eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin kısımlara bölünemeyeceği ve bu Kanun’a göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulünün temel usuller olduğu, diğer ihale usullerinin Kanun’da belirtilen özel hallerde kullanılabileceği temel ilkeler arasında sayılmıştır.
Yukarıda yer verilen rekabeti ve eşit muameleyi, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını sağlamak ve parasal limitlerin altında kalmak amacıyla alımların kısımlara bölünemeyeceği ilkelerine aykırı olarak aşağıda örnek olarak verilen;
Mobilya ve benzeri diğer ihtiyaç mallarının alımları aynı nitelikte ve aynı kişiden alınmasına rağmen 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 22/d maddesinde öngörülen limit tutarının altında kalacak şekilde kısımlara bölünerek yıl içinde aynı kişiden 9 defa (670-678 dahil aralığında yer alan yevmiyeler) alım yapılmıştır. Bu alımlar nedeniyle aynı kişiye toplam 211.918,68 TL ödemede bulunulmuştur.
Ses sahne kiralama ile led ekran kiralama işi aynı nitelikte ve aynı kişiden alınmasına rağmen (235-236 nolu yevmiyeler) harcamalar 22/d maddesinde düzenlenen doğrudan temin üst limitinin (2019 yılı için 30.101 TL) altında kalacak şekilde iki kısma bölünerek yapılmıştır.
Kamelya alımında aynı nitelikte ve aynı kişiden alınmasına rağmen (8262, 8263, 8264 nolu yevmiyeler) harcamalar 22/d maddesinde düzenlenen doğrudan temin üst limitinin altında kalacak şekilde 3 kısma bölünerek toplamda 72.688 TL ödemede bulunulmuştur.
Aydınlatma direği alımında aynı nitelikte ve aynı kişiden alınmasına rağmen (2951,3003, 3004 nolu yevmiyeler) harcamalar 22/d maddesinde düzenlenen doğrudan temin üst limitinin altında kalacak şekilde 3 kısma bölünerek toplamda 79.437,60 TL ödemede bulunulmuştur.
b) Doğrudan temin yöntemiyle yapılan bazı alımlarda piyasa araştırmasının yapılmaması ve muayene kabul komisyonu tutanağının tutulmaması
Kanun'un 22’nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan; “Bu maddeye göre yapılacak alımlarda, ihale komisyonu kurma ve 10 uncu maddede sayılan yeterlik kurallarını arama zorunluluğu bulunmaksızın, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılarak ihtiyaçlar temin edilir” düzenlemesi ile doğrudan alımlarda piyasa araştırması zorunlu tutulmuştur.
Temsil ağırlama kapsamında verilen yemekler ile alınan pestil, köme gibi malların alımlarında 4734 sayılı Kanun’un 22’nci maddesinin ikinci fıkrasında doğrudan temin yöntemiyle yapılan alımlar için zorunlu olan piyasa araştırmaları yapılmamış ve muayene kabul komisyonu tutanakları düzenlenmeksizin alımlar düzenlenen faturalar karşılığında gerçekleştirilmiştir.
c) 2019 yılında yapılan mal ve hizmet alımlarının tamamına yakınının doğrudan teminle yapılması
4734 sayılı Kanun'un 62’nci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde; “Bu Kanunun 21 ve 22 nci maddelerindeki parasal limitler dahilinde yapılacak harcamaların yıllık toplamı, idarelerin bütçelerine bu amaçla konulacak ödeneklerin %10’unu Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü olmadıkça aşamaz.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Kamu idaresi ile yapılan görüşmede doğrudan temin usulüne mümkün olduğu kadar baş vurulmamaya özen gösterildiği iddia edilerek bazı durumlarda işin acilen yapılması gerektiğinden ihale süreci beklenmeden doğrudan temin yöntemiyle iş gördürüldüğü ifade edilmiştir.
Belediye tarafından 2019 yılında yapılan mal ve hizmet alımları incelendiğinde 2019/188161 ihale kayıt numaralı “Kum Alımı İşi” dışında kalan tüm mal alımları ile hizmet alımlarının doğrudan teminle karşılandığı tespit edilmiştir. 2019 yılında yapılan ihalelerin listesine bakıldığında sadece yapım işlerine ait ihalelerin olduğu mal ve hizmet alımına ilişkin ihale yapılmadığı teyit edilmiştir. Dolayısıyla doğrudan temin usulüne acil durumlarda değil her durumda başvurulduğu ve normal bir alım şekline dönüştüğü ortadadır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri doğrultusunda doğrudan temin (22/d) ile pazarlık usulü (21/f) kapsamındaki alımlar için “idarelerin bütçelerine bu amaçla konulacak ödeneklerin %10’unu Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü olmadıkça aşamaz” hükmüne uyulmadığını göstermektedir. Kaldı ki mal, hizmet ve yapım işlerinde bu yöntemler devamlı olarak kullanılacak yöntemler olmayıp kamu kurumlarına limitler dâhilinde yapılacak alımlar konusunda kolaylık sağlamak amacıyla kullanılabilecek yöntemlerdir. Her durumda kullanılamayacağı gibi ödeneklerin ancak %10’una kadar kullanılabilmesi mümkün olup bunun aşılacağı durumda Kamu İhale Kurulundan uygun görüş alınması gerekmektedir.”
