Nevşehir'in Göreme beldesinde halk arasında 'Orta Cami' olarak bilinen Halil Ağa Camii, yarısı kayadan oyma mimarisiyle dikkat çekiyor. Caminin imamı Enes Balkan, Göreme'de 6 cami bulunduğunu ve bunlardan 5'inin tarihi özellik taşıdığını bildirdi. Balkan, İçinde bulunduğumuz Halil Ağa Camisi de tarihi tam olarak bilinmese de 1800'lü yılların sonu, 1900'lü yılların başı olarak tarihlendiriliyor. Osmanlı Sultanı Abdülhamit Han zamanında yapılmış bir cami. Caminin minber ve mihrabının bulunduğu ön kısmı, toprağa gömülmüş bir durumda. Yani bu kısım kaya oyularak yapılmış. Bu nedenle de pencereleri yukarıda. Büyük bir kısmı toprağa gömülü, kayadan oyulmuş bir haldeki camide rutubet olmuyor mu, sorusu akıllara gelebilir. Ecdadımız burada mükemmel bir mühendislik uygulamış ve caminin etrafına kapalı su kanalı yapmış. Bu kanal sayesinde topraktan aşağı inen su, başka tarafa tahliye ediliyor ve dolayısıyla burada nem ve rutubet olmuyor dedi. Balkan, ön tarafı kayadan oyma caminin kemerli bir şekilde inşa edildiğini de yineleyerek, Camimizin bir kısmı toprağa gömülü olması ve diğer kısımlarının da kemerli bir şekilde yapılması, duvar kalınlığının 1 metreden fazla oluşu nedeniyle ısıtma problemi de yaşamıyoruz. Diğer yapılara göre çok kolay ısınabiliyor diye konuştu. Cami cemaatinden Ali Demirci (74) de, Bu caminin cemaati olarak yıllardan beri burada ibadetimizi yapıyoruz. Bu camii, yumuşak taş olarak bilinen bir kısmı kayadan oyma, diğer tarafları kesme taştan yapılmış güzel bir camii. Bu özellikleriyle camimiz kışın sıcak, yazın ise serin oluyor ifadelerini kullandı. Kapadokya bölgesinin eski sakinleri olan Hıristiyanların, kayadan oyma kilise, manastır, yerleşim alanları gibi yapılar meydana getirmeleri çok sık görülürken, bölgede yaşayan Müslümanların ibadet yapabilmeleri için kayadan oyma camilere ise az rastlandığı turistlerin dikkatini çekiyor. Göreme?de Halil Ağa Camisi gibi Bahçeli Camisi de Cumhuriyet döneminden önce yapılan yarı kayadan oyma camiler arasında yer alıyor.